Pazar
Tarihçe
Pazar ilçesi, Milattan Önce 64 yılında Roma konsülü Pompeius tarafından “Athena” adıyla kurulmuştur. Grekçe kökenli bir sözcük olan “Athena”, Latince’de Minerva ile eşdeğerdir ve akıl, güzellik, hikmet gibi anlamları taşır. Roma İmparatorluğu döneminde önemli bir merkez olan Athena, uzun süre Roma’ya bağlı kalmıştır. İlçenin coğrafi yapısı, dağlık ve ulaşımı zor bir bölge olması nedeniyle, dönemin istilalarından kaçan Grekler, Gürcüler, Mergeller ve Ermeniler için bir sığınak olmuştur.
Müslümanlığın doğuşundan sonra Emeviler döneminde Anadolu’da özellikle güney bölgelerde büyük kuşatmalar yaşanmasına rağmen, Athena’ya Müslümanların geldiğine dair herhangi bir belge bulunmamaktadır. İlçenin İslamiyet ile doğrudan teması, Türklerin Müslümanlığı kabulünden sonra gerçekleşmiştir. Pazar ve çevresi, 1054 yılında tamamen İslamiyet’i benimsemiştir.
1461 yılında Fatih Sultan Mehmet’in Trabzon’u fethetmesiyle, Rize kıyıları Osmanlı Devleti’nin kontrolüne geçmiştir. Athena da Türk egemenliğine katılmış ve Ali Paşa’nın emrindeki komutanlara tımar olarak verilmiştir. Osmanlı döneminde Pazar, tımar sistemi ile uzun bir süre yönetilmiştir. Yavuz Sultan Selim döneminde Erzurum halkının bir kısmı Rize’ye yerleştirilmiştir.
Batum’un 1878 yılında Rusya’ya bırakılmasının ardından Pazar, 1864’te ilçe statüsüne kavuşmuştur. Ancak 1916’da Rus işgaline uğramış ve bu işgal 1918’de sona ermiştir. Cumhuriyet’in ilanından sonra 1928 yılında Athena adı değiştirilerek ilçeye “Pazar” ismi verilmiştir. Bu isim, bölgedeki pazar yeri anlamını taşımaktadır.
Coğrafi Yapı
Pazar, Rize’nin doğusunda, Hopa-Rize devlet yolu üzerinde, doğu-batı yönünde uzanır. İlçenin doğusunda Ardeşen, batısında Çayeli, güneyinde Hemşin ve Çamlıhemşin ilçeleri, kuzeyinde ise Karadeniz bulunur. İlçenin toplam yüzölçümü 315 km²’dir. Arazisi engebeli olup, derin vadilerden oluşur. Yılın her mevsiminde düzenli yağış alan ilçede yazlar serin, kışlar ise yoğun yağışlı geçer. Bu durum nem oranının yüksek olmasına neden olur. Akarsuların rejimi düzensizdir ve genellikle ani yağışlarla taşkınlar meydana gelebilmektedir.
İlçenin en önemli akarsuyu Hemşin Deresi’dir. Bunun yanı sıra Bodasari, Melyat ve Hunarsu dereleri de bölgedeki diğer akarsular arasındadır.
Pazar’ın doğal yapısı, ormanlık alanları, akarsuları ve Karadeniz’e uzanan kıyıları ile zengin bir ekosisteme sahiptir. İlçenin ekonomisi ise büyük oranda çay tarımı ve balıkçılığa dayanmaktadır. Ayrıca doğasıyla dikkat çeken Pazar, turizm potansiyeli açısından da önem taşımaktadır.
Ekonomi ve Kültür
Pazar’da ekonominin temelini çay tarımı oluşturur. Bölge halkı, zengin bitki örtüsü ve verimli topraklardan faydalanarak çay üretimini sürdürmektedir. Bunun yanı sıra balıkçılık, hayvancılık ve küçük çaplı ticaret, ekonomik faaliyetler arasında yer alır. İlçede geleneksel el sanatları da yaşatılmaktadır.
Kültürel açıdan Pazar, Karadeniz’in kendine özgü halk oyunları, yemekleri ve müzik kültürü ile öne çıkar. Hamsi ve mısır ekmeği gibi yöresel tatlar, bölgenin mutfak kültürünün temel taşlarındandır. Ayrıca, yıl boyunca düzenlenen festivaller ve etkinlikler, yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmektedir.
Pazar, tarihi zenginlikleri, doğal güzellikleri ve coğrafi yapısıyla hem geçmişin izlerini taşıyan hem de modern bir yaşam sunan Karadeniz’in önemli bir ilçesidir.
